Translation is not possible.
ЯХШИ ВА УНДАН ҲАМ ЯХШИ
Ҳикмат мезони нима?
Ҳаким зотлардан бири жуда нозик, аммо ҳаётни тўғри ўқишга ўргатадиган қоида айтган:
«Тўрт нарса яхши, аммо тўрт нарса борки — ундан ҳам яхшироқ».
Бу сўзлар яхшиликни инкор қилмайди, балки яхшиликнинг жойи ва масъулиятини ўргатади. Чунки ҳар бир фазилат ҳаммада чиройли, аммо айрим жойда у янада зарур, янада таъсирли бўлади.
1. ҲАЁ
Эркакларда ҳаё — яхши. Аёлларда бўлса — ундан ҳам яхши.
Ҳаё — иймоннинг безаги. У инсонни гуноҳдан тўсади, қалбни асрайди, жамиятни поклайди.
Эркакда ҳаё бўлиши — камолот. Лекин аёлда ҳаё бўлиши — жамиятнинг ҳимояси.
Чунки аёл — тарбия манбаи. У ҳаёли бўлса оила пок бўлади, фарзандлар соғлом руҳда ўсади,
жамият бузилмайди. Шунинг учун ҳакимлар айтган: ҳаё аёлда бўлса, таъсири бир шахсдан чиқиб, авлодга ўтади.
2. АДОЛАТ
Ҳар бир инсонда адолат — яхши. Қози ва раҳбарда бўлса — ундан ҳам яхши.
Адолат — ҳамма учун шарт. Аммо раҳбар ва қози адолатсиз бўлса бир одам эмас, бир оила эмас,
бутун халқ азият чекади.
Оддий одам адолатсиз бўлса, ўз гуноҳини кўтаради. Аммо раҳбар адолатсиз бўлса, минглаб одамнинг ҳақини еган бўлади. Шунинг учун адолат уларда нафақат фазилат, балки омонатдир.
3. ТАВБА
Кекса одам тавба қилса — яхши. Ёш йигит тавба қилса — ундан ҳам яхши.
Кекса инсон тавба қилса — ҳаёт тажрибаси уни синдирган бўлади. Лекин ёш инсон тавба қилса — нафси қувватли, шаҳвати кучли, имкониятлари очиқ пайтда ўзини тийган бўлади.
Бу:
• ироданинг қудрати,
• иймоннинг тириклиги,
• қалбнинг софлигидир.
Ёшликда тавба қилиш — фақат гуноҳдан қайтиш эмас, бутун умрни тўғри қуриш демакдир.
4. САХИЙЛИК
Бойлар сахий бўлса — яхши. Камбағаллар сахий бўлса — ундан ҳам яхши.
Бой берса — молидан беради. Камбағал берса — қалбидан беради.
Камбағалнинг бергани риёдан узоқ, мақтанчоқликдан холи, Аллоҳга яқинроқ бўлади.
Шунинг учун Аллоҳ наздида оздан берилган, аммо чин дилдан чиққан садақа — кўпдан ҳам устундир.
Бу ҳикмат бизга бир нарсани ўргатади: Яхшилик фақат нима эканлиги билан ўлчанмайди, балки кимдан чиққани билан ҳам ўлчанади.
Ҳаё — кимда?
Адолат — кимнинг қўлида?
Тавба — қайси пайтда?
Сахийлик — қандай ҳолатда?
Ана шу жойда яхшилик оддий фазилатдан ибодатга, ибодатдан эса жамиятни тузатувчи кучга айланади.
Аллоҳ бизларга:
• жойида ҳаёли,
• қудрат берилганда адолатли,
• ёшликда тавбали,
• муҳтож бўлсак ҳам сахий қалб ато этсин.
Амин.
Send as a message
Share on my page
Share in the group
Translation is not possible.
ФОТИҲА — ҚАЛБ КАСАЛЛИКЛАРИНИНГ ДАВОСИ
Фотиҳа сураси — Қуръоннинг очилиши, намознинг юраги ва мўмин қалбининг ҳар кунги ислоҳчисидир. У фақат тил билан ўқиладиган сура эмас, балки инсоннинг ички дунёсига йўл кўрсатувчи илоҳий дастурдир. Фотиҳа инсонни Аллоҳ билан қандай алоқада бўлишни, ўзига қандай қарашни ва ҳаёт йўлини қандай танлашни ўргатади.
Бу сура қалбни бузадиган энг хавфли касалликларга тўғридан-тўғри даво беради.
Риёнинг давоси:
«Фақат Сенгагина ибодат қиламиз»
Риё — ибодатни одамлар кўзига кўрсатиш, мақтов ва эътибор излашдир. Бу оят эса ибодатнинг йўналишини тозалайди. Банда ҳар куни қайта-қайта айтади: “Мен Сен учун ибодат қиламан, одамлар учун эмас”. Шу эътироф риёни синдиради, ибодатни холис қилади.
Кибрнинг давоси:
«Ва фақат Сендангина ёрдам сўраймиз»
Кибр инсонни ўз кучи ва ақлига суянишга мажбур қилади. Бу оят эса қалбни юмшатади: қанча билишинг, нимага қодир бўлишингдан қатъи назар, сен муҳтожсан. Ҳар бир қадамда Аллоҳнинг ёрдамига муҳтож эканингни тан олиш — кибрни йўқ қиладиган энг кучли эътирофдир.
Адашиш ва жаҳолатнинг давоси:
«Бизни тўғри йўлга ҳидоят қилгин»
Инсон илмга эга бўлиши мумкин, лекин ҳидоят илм билан кафолатланмайди. Шунинг учун энг солиҳ бандалар ҳам ҳар намозда ҳидоят сўрайдилар. Бу оят инсонни ўзини билувчи, аммо Аллоҳга муҳтож банда қилиб тарбиялайди.
Нима учун Фотиҳа ҳар ракъатда ўқилади?
Чунки риё ҳар куни қайта бош кўтаради, кибр секин-аста қалбга жойлашади, адашиш эса инсонга сезилмасдан йўл топади.
Фотиҳа — қалбни ҳар куни қайта тозалашдир. У инсонни адашишдан сақлаш учун нозил қилинган.
Ким Фотиҳани шошилиб эмас, англаб ўқиса, ким уни фақат намозда эмас, ҳаётида ҳам ёдда тутса —
у инсон аста-секин ислоҳ топади.
Аллоҳ таоло бизларни Фотиҳани қалби билан ўқийдиган, унинг маънолари билан яшайдиган бандаларидан қилсин.
Амиин.
Send as a message
Share on my page
Share in the group
Translation is not possible.
Ҳаё — аёлни юксалтирувчи ёки қулатувчи асосий қувват
Ҳазрати Мавлоно Жалолиддин Румий раҳимаҳуллоҳнинг машҳур сўзлари бор:
«Аёлнинг тўққиз нафси, бир ақли бор; эркакнинг тўққиз ақли, бир нафси бор. Аёл шу бир ақли билан тўққиз нафсига эга чиқади, эркак эса тўққиз ақли билан ҳам бир нафсига эга чиқа олмас».
Бу сўз кўпинча аёллар томонидан фақат мақтов сифатида қабул қилинади. Аммо Румий айтмоқчи бўлган сир шундаки, аёлга берилган бу қудрат ўз-ўзидан эмас, балки Аллоҳ таоло берган ҳаё неъмати сабаблидир.
Қуръон далили: ҳаёли аёлни Аллоҳ қандай сифатлайди?
Аллоҳ таоло Мусо алайҳиссалом қиссасида шундай дейди: «Шунда икки аёлдан бири уялган ҳолда унинг олдига келди…» (Қасас сураси, 25-оят)
Тафсирларда айтилади: у аёл юришда ҳам, гапиришда ҳам, туришида ҳам ҳаёли эди. Овози паст, қараши чекланган, ҳаракати ортиқча эмас эди. Ана шу ҳаё уни:
• одобли қилди,
• ишончли қилди,
• никоҳга муносиб қилди,
• пайғамбарга жуфт бўлиш шарафига етказди.
Бу ерда эътибор беринг: Аллоҳ таоло унинг гўзаллиги, ақли ёки жасоратини эмас — ҳаёсини зикр қилди.
Ҳаё суннатда қандай баҳоланади?
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: «Ал-ҳаё имондандир» (Бухорий, Муслим)
Яна дедилар: «Агар ҳаё қилмасанг хоҳлаганингни қил» (Бухорий)
Бу ҳадис жуда қаттиқ огоҳлантиришдир. Чунки ҳаё кетган жойда:
• тийилиш йўқолади,
• чегара йўқолади,
• гуноҳ оддий ҳолга айланади.
Беҳaё аёл нимага қодир бўлади?
Аёл табиатан таъсирли. Агар унда ҳаё бўлса — у яхши тарбиячи, она, жамият устуни бўлади.
Лекин ҳаё кетса, у қуйидагиларга қодир бўлиб қолади:
• Бир оила бузилишига сабабчи бўлиши,
• Бир неча эркакнинг ақлини олиб қўйиши,
• Ўзича эркинлик деб атаб, бошқаларни ҳалокатга етаклаши,
• Гуноҳни оддий, ҳатто “модерн” қилиб кўрсатиши.
Шунинг учун уламолар айтган: «Беҳaё аёл — шайтоннинг энг кучли қуролидир».
Бу аёл ёмон бўлгани учун эмас, балки унга берилган табиий таъсир қуввати ҳаё билан бошқарилмаса, ҳалокатга айланиши сабабли.
Ҳаё — аёлнинг ҳақиқий қудрати
Румийнинг сўзи шу ерда очилади:
Аёл: бир ақли билан ҳаё ёрдамида тўққиз нафсини жиловлайди. Ҳаё — аёлнинг ақлини бошқарувчи, нафсига занжир, қалбига нурдир. Ҳаё кетса, ақл нафсга хизматчи бўлиб қолади.
Аёлнинг улуғлиги:
• очиқликда эмас,
• жасоратда эмас,
• овозини баланд қилишида эмас,
балки:
• ҳаёсида,
• иффатида,
• Аллоҳдан уялишидадир.
Шунинг учун: ҳаёли аёл — бир ақли билан жамиятни тўғрилайди, беҳаё аёл эса — тўққиз нафси билан жамиятни бузиб юбориши мумкин. Аллоҳ таоло бизларни ҳаёли, иффатли, қалби тирик бандаларидан қилсин.
Амиин.
Send as a message
Share on my page
Share in the group
Translation is not possible.
ҚАБР АЗОБИ — КАТТА ГУНОҲЛАРДАН ЭМАС, БЕПАРВОЛИКДАН БОШЛАНАДИ
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан қабр азоби ҳақида сўралганда, жуда даҳшатли, аммо ҳаётий ҳақиқатни баён қилганлар: «Қабр азобининг учдан бир қисми ғийбатдан, учдан бир қисми бавлдан (пешобдан эҳтиёт бўлмасликдан),
учдан бир қисми чақимчиликдан», дедилар.
Бу ерда энг ўйлантирадиган жиҳат шуки: санаб ўтилган сабаблар улкан гуноҳлар эмас,
балки одамлар енгил санайдиган ишлардир.
ҒИЙБАТ — ТИЛНИНГ ГУНОҲИ
Ғийбат гапдек туюлади, одатга айланиб кетади, “рост-ку” деган баҳона билан оқланади.
Аммо Қуръонда Аллоҳ таоло уни: «ўлик биродарингнинг гўштини ейиш» деб тасвирлайди (Ҳужурот, 12).
Бу гапнинг оғирлиги шуки, тилдан чиққан гуноҳ қабрга ҳам инсон билан бирга киради.
БАВЛДАН ЭҲТИЁТСИЗЛИК — БЕПАРВОЛИК ГУНОҲИ
Расулуллоҳ ﷺ очиқ огоҳлантирганлар: «Бавлдан покланинглар! Зеро, қабр азоби аксарият шундан бўлади» (Дорақутний)
Бу ерда муаммо пешобнинг ўзи эмас. Муаммо — бепарволик. Таҳората, намозга, покликка енгил қараш — ибодатни емирувчи иллат. Аллоҳ покликни севади, беэътиборликни эмас.
ЧАҚИМЧИЛИК — ЖАМИЯТНИ БУЗАДИГАН ГУНОҲ
Чақимчилик:
• икки одам орасига ўт қўяди,
• адоватни кўпайтирaди,
• қалбларни синдиради.
Расулуллоҳ ﷺ айтганлар: «Чақимчи жаннатга кирмайди».
Бу гуноҳ фақат бир кишига эмас, бутун муҳитга зарар етказади.
НЕГА АЙНАН ШУЛАР?
Чунки булар:
• одатга айланади,
• енгил саналиб қолади,
• тавбаси кечиктирилади.
Инсон катта гуноҳдан қўрқади, лекин майда деб ўйлагани уни секин-аста ҳалокатга олиб боради.
Қабр азоби фақат:
— зулм қилганлар учун эмас,
— қотиллар учун эмас, балки:
— тилини сақламаган,
— покликка беэътибор бўлган,
— одамлар орасига фитна солганлар учун ҳам бор.
Шунинг учун:
• тилни тий,
• покликка қаттиқ эътибор бер,
• гап ташишдан қоч.
Чунки қабр тор жой. У ерда баҳона ўтмайди.
Аллоҳ бизларни тили билан ҳалок бўлганлардан, бепарволик сабаб азобга дучор бўлганлардан,
фитначилар сафидан асрасин.
Амиин.
Send as a message
Share on my page
Share in the group
Translation is not possible.
ИККИ ҚОИДА — ИККИ ДУНЁ САОДАТИ
Улуғ тобеин Салама ибн Динор Абу Ҳозим раҳимаҳуллоҳ жуда қисқа, лекин бутун ҳаётни қамраб олган қоида қолдирган:
«Икки нарса борки, агар уларга амал қилсанг, дунё ва охират яхшилигига эришасан».
Бу икки қоида диннинг моҳиятидир.
1. НАФСГА ОҒИР БЎЛСА ҲАМ — АМАЛ ҚИЛ
Агар бир иш сенга ёқмаса, қийин туюлса, лекин Аллоҳ яхши кўрган амал бўлса — уни бажар.
Чунки ибодат нафс учун эмас, Аллоҳ учун қилинади.
Намозга эринган нафс бор, лекин намозда қутулиш бор. Садақага қаттиқ боғланган қалб бор,
лекин садақада беришда барака бор. Аллоҳ айтади: «Аллоҳга бўйсуниш — нажотдир»
2. НАФСГА ЁҚСА ҲАМ — ТАРК ЭТ
Агар бир иш сенга ёқса, лаззат берса, лекин Аллоҳ ёмон кўрган нарса бўлса — уни тарк эт.
Чунки ҳар лаззат фойда эмас. Ҳар роҳат саодат эмас. Гуноҳ ширин туюлиши мумкин,
лекин оқибати аччиқ.
Ҳалол оғир туюлиши мумкин, лекин охири роҳат.
Расулуллоҳ ﷺ дедилар: «Жаннат нафсга оғир нарсалар билан ўралган, дўзах эса нафс хоҳишлари билан» (Муслим)
НАФС ЭМАС, АМР УСТУН БЎЛСИН
Бу икки қоидага амал қилган инсон:
• нафсни ҳоким қилмайди,
• ҳукмни Аллоҳга беради,
• хоҳишни эмас, ҳидоятни танлайди.
Ана шу жойда инсон ихлосга, тақвога, таслимга етади.
Дунё ва охират саодати мураккаб формулаларда эмас. У икки оддий, аммо оғир қоидада яширин:
— Аллоҳ яхши кўрганни қил, нафс ёқтирмаса ҳам.
— Аллоҳ ёмон кўрганни ташла, нафс истаса ҳам.
Ким шу икки қоидани тутса йўлдан адашмайди. Аллоҳ нафсларимизни Ўз амрига бўйсундирсин.
Амиин.
Send as a message
Share on my page
Share in the group