ҚУРЪОННИ ҚАНДАЙ ЎҚИШ КЕРАК?
Оли Имрон, 7-оят суннат нури остида
Аллоҳ таоло айтади:
«У зот сенга Китобни нозил қилди. Унинг баъзи оятлари муҳкамдир — улар Китобнинг аслидир. Бошқалари эса муташобиҳдир. Қалбларида оғиш борлар фитна излаб ва уни ўз ҳаволарига кўра таъвил қилиш учун муташобиҳ оятларнинг ортидан эргашадилар. Унинг таъвилини эса фақат Аллоҳ билур. Илмда мустаҳкам бўлганлар эса: “Биз унга иймон келтирдик, барчаси Роббимиз ҳузуридандир”, дейдилар. Буни фақат ақл соҳибларигина англайди» (Оли Имрон, 7)
Бу оят Қуръонни қандай ўқиш, қандай тушуниш ва қандай ўқимаслик кераклигини ўргатадиган асосий қоидадир.
МУҲКАМ ВА МУТАШОБИҲ — ФАРҚИ НИМА?
Муҳкам оятлар — маъноси очиқ, — ҳукмлари равшан, — ақида ва амал асоси.
Масалан: тавҳид, намоз, рўза, ҳалол-ҳаром, ахлоққа оид оятлар.
Аллоҳ айтади: «Улар Китобнинг аслидир» яъни — Қуръон шу оятлар устига қурилган.
Муташобиҳ оятлар — маъноси тўлиқ очиқ эмас, — ақл билан тўлиқ қамраб бўлмайди,
— синов учун келган.
Масалан: Аллоҳнинг сифатига оид айрим оятлар, қиёмат манзаралари, ғайбга тааллуқли масалалар.
ҚАЛБИ ОҒИШГАНЛАР ҚАНДАЙ ЙЎЛ ТУТА ДИ?
Аллоҳ айтади: «Қалбларида оғиш борлар муташобиҳ оятларнинг ортидан эргашадилар»
Нега?
• ҳақни топиш учун эмас,
• баҳс қилиш учун,
• ўз ақидасини Қуръонга мослаштириш учун.
Бу — хавфли йўл.
Расулуллоҳ ﷺ айтганлар: «Муташобиҳ оятлар ортидан эргашаётганларни кўрсангизлар — улардан эҳтиёт бўлинглар. Чунки Аллоҳ уларни зикр қилди» (Бухорий, Муслим)
Бу ҳадис ушбу оятнинг суннат билан тўғридан-тўғри шарҳидир.
ИЛМДА МУСТАҲКАМ БЎЛГАНЛАР ДЕЙДИ?
Аллоҳ уларни алоҳида мақтайди: «Биз унга иймон келтирдик, барчаси Роббимиз ҳузуридандир»
Бу ерда икки муҳим сифат бор:
1. Иймон — ҳамма оятларга
2. Таслим — тушунмаган жойида ҳам
Имом Молик раҳимаҳуллоҳ: «Аллоҳ Аршда истива қилди — бу маълум, қандайлиги номаълум,
унга иймон вожиб, у ҳақда сўраш бидъат» деганлар. Бу — салаф йўли.
ҚУРЪОН — БАҲС УЧУН ЭМАС, ҲИДОЯТ УЧУН
Бу оят бизга қуйидагини ўргатади:
• Қуръонни ақлни улуғлаш учун эмас, қалбни тозалаш учун ўқиш керак.
• Муташобиҳ оятлар — ақлни синаш учун эмас, таслимни синаш учун келган.
Шунинг учун илмнинг энг юқори даражаси: — ҳаммасини билиш эмас, — билмаган жойида тўхтай олиш.
Оли Имрон 7-оят бизга шундай дейди:
• Муҳкам оятларга суян,
• Муташобиҳда таслим бўл,
• Қуръонни ҳаво билан эмас, тақво билан ўқи,
• Ҳар оятни эмас, қалбингни тузат.
Чунки Қуръон: — фитна қуроли эмас, — ҳидоят нуридир.
Аллоҳ бизларни: — Қуръонни баҳс учун эмас, ҳидоят учун ўқийдиган, илмда мустаҳкам,
қалби таслим бандалардан қилсин.
Амин.
ҚУРЪОННИ ҚАНДАЙ ЎҚИШ КЕРАК?
Оли Имрон, 7-оят суннат нури остида
Аллоҳ таоло айтади:
«У зот сенга Китобни нозил қилди. Унинг баъзи оятлари муҳкамдир — улар Китобнинг аслидир. Бошқалари эса муташобиҳдир. Қалбларида оғиш борлар фитна излаб ва уни ўз ҳаволарига кўра таъвил қилиш учун муташобиҳ оятларнинг ортидан эргашадилар. Унинг таъвилини эса фақат Аллоҳ билур. Илмда мустаҳкам бўлганлар эса: “Биз унга иймон келтирдик, барчаси Роббимиз ҳузуридандир”, дейдилар. Буни фақат ақл соҳибларигина англайди» (Оли Имрон, 7)
Бу оят Қуръонни қандай ўқиш, қандай тушуниш ва қандай ўқимаслик кераклигини ўргатадиган асосий қоидадир.
МУҲКАМ ВА МУТАШОБИҲ — ФАРҚИ НИМА?
Муҳкам оятлар — маъноси очиқ, — ҳукмлари равшан, — ақида ва амал асоси.
Масалан: тавҳид, намоз, рўза, ҳалол-ҳаром, ахлоққа оид оятлар.
Аллоҳ айтади: «Улар Китобнинг аслидир» яъни — Қуръон шу оятлар устига қурилган.
Муташобиҳ оятлар — маъноси тўлиқ очиқ эмас, — ақл билан тўлиқ қамраб бўлмайди,
— синов учун келган.
Масалан: Аллоҳнинг сифатига оид айрим оятлар, қиёмат манзаралари, ғайбга тааллуқли масалалар.
ҚАЛБИ ОҒИШГАНЛАР ҚАНДАЙ ЙЎЛ ТУТА ДИ?
Аллоҳ айтади: «Қалбларида оғиш борлар муташобиҳ оятларнинг ортидан эргашадилар»
Нега?
• ҳақни топиш учун эмас,
• баҳс қилиш учун,
• ўз ақидасини Қуръонга мослаштириш учун.
Бу — хавфли йўл.
Расулуллоҳ ﷺ айтганлар: «Муташобиҳ оятлар ортидан эргашаётганларни кўрсангизлар — улардан эҳтиёт бўлинглар. Чунки Аллоҳ уларни зикр қилди» (Бухорий, Муслим)
Бу ҳадис ушбу оятнинг суннат билан тўғридан-тўғри шарҳидир.
ИЛМДА МУСТАҲКАМ БЎЛГАНЛАР ДЕЙДИ?
Аллоҳ уларни алоҳида мақтайди: «Биз унга иймон келтирдик, барчаси Роббимиз ҳузуридандир»
Бу ерда икки муҳим сифат бор:
1. Иймон — ҳамма оятларга
2. Таслим — тушунмаган жойида ҳам
Имом Молик раҳимаҳуллоҳ: «Аллоҳ Аршда истива қилди — бу маълум, қандайлиги номаълум,
унга иймон вожиб, у ҳақда сўраш бидъат» деганлар. Бу — салаф йўли.
ҚУРЪОН — БАҲС УЧУН ЭМАС, ҲИДОЯТ УЧУН
Бу оят бизга қуйидагини ўргатади:
• Қуръонни ақлни улуғлаш учун эмас, қалбни тозалаш учун ўқиш керак.
• Муташобиҳ оятлар — ақлни синаш учун эмас, таслимни синаш учун келган.
Шунинг учун илмнинг энг юқори даражаси: — ҳаммасини билиш эмас, — билмаган жойида тўхтай олиш.
Оли Имрон 7-оят бизга шундай дейди:
• Муҳкам оятларга суян,
• Муташобиҳда таслим бўл,
• Қуръонни ҳаво билан эмас, тақво билан ўқи,
• Ҳар оятни эмас, қалбингни тузат.
Чунки Қуръон: — фитна қуроли эмас, — ҳидоят нуридир.
Аллоҳ бизларни: — Қуръонни баҳс учун эмас, ҳидоят учун ўқийдиган, илмда мустаҳкам,
қалби таслим бандалардан қилсин.
Амин.
Comment
Share
Send as a message
Share on my page
Share in the group