Turakurgoniy

📌Islom renesansi va unga qogʻozning taʼsiri.

751-yilda Talos vodiysida Abu Muslim qoʻmondonligi ostidagi Islom lashkari va Xitoy-Tan imperiyasi oʻrtasida jang boʻlib oʻtadi. Jang Islom lashkari gʻalabasi bilan yakunlandi. Ayrimlar jang odatiy kechgan deb hisoblaydi ammo ushbu jangda gʻalabadan ham buyukroq bir yutuq bor edi bu 3 nafar Xitoy qoʻshinidagi Qogʻoz yasovchi ustalarning asir olinganida edi. Ular dastlab Samarqandga olib kelinadi va shu yerda qogʻoz ishlab chiqarishni yoʻlga qoʻyishadi (bugungi kunda ham Samarqandning Konigil turistik qishlogʻida qoʻl mehnatida qogʻoz ishlab chiqariladi). Keyinchalik bu ustalar Bagʻdodga olib ketiladi u yerda Xalifa Mansur ular uchun ustaxona qurib beradi. Shu davrdan boshlab xalifalikda qogʻoz ishlab chiqarish yoʻlga qoʻyildi va natijada kitoblar soni keskin oshib ketdi.Bu davrgacha yozilgan kitoblar teriga yozilgan boʻlib (misol uchun imom Molikning \"Muvatto\" asari) yaxshi saqlanib qolmas, kitob holida deyarli tarqalmas edi.Musulmonlar xitoyliklardan (ular buddaviylik dinida edi ) ilmni ajratmay, yaniki bu \"kofirlar\" texnologiyasi deya koʻrmay balki uni oʻzlashtirishdi va dunyodagi eng buyuk Renesansni shu orqali qurishdi. Qogʻoz bunga bir sababchi oʻlaroq xizmat qildi. Qogʻoz orqali millionlab nusxadagi noyob kitoblar yozildi.

1440-yil Yevropada Iogann Guttenberg Yozuv mashinkasini ixtiro qildi va bu mashinka 1-2 kunda oʻrta bir qalinlikdagi kitobni bosib chiqara boshladi. Bungacha kitob nusxasini koʻchirish uchun oʻrtacha 2-5 oy oraligʻida vaqt ketgan. Yevropada bu mashinka orqali butun islom olimlari Xorazmiy, Beruniy, Gardiziy, Roziy, Ibn Sino, Farobiy, Fargʻoniy va h.k larning asarlari bosib chiqarildi va xatto Qurʼoni Karim ham bosib chiqarildi. Yevropada 50-60 yil ichida 20 mlndan oshiq kitob bosib chiqarildi. Lekin musulmonlar uchun Boyazid II bu mashinkani harom deya amr berdi sabab sifatida esa u mashinka kofirlar tomonidan ishlab chiqarilgani boʻldi va bunga shayxulislom ham fatvo berdi. Xattoki undan foydalangan mamlakat hududiga olib kirganlar ham oʻlim jazosiga hukm qilinishi belgilab qoʻyildi. Bu faqatgina Johillik edi.

Bizni yaniki musulmonlarni dunyoda ustun qilgan Ilm edi dunyoda orqada qilgan esa Johillik boʻldi.....

Turakurgoniy

1. Shermuhammadbek g‘ozi umrining oxirgi yillarida.

2. Shermuhammadbek va Ukasi Nurmuhammadbek.

https://t.me/Turakurgoniy

#istiqlolchilar #tarix

Shermuhammadbek g‘ozi.

Tug‘ilgan yili va joyi: 1893-yil Garbobo qishlog‘i, Farg‘ona viloyati. Toshloq tumani.

Ismi: Shermuhammadbek,

Laqabi va unvonlari: Ko‘r Shermat, Mahmudbek, g‘ozi, amir ul Muslimin.

Otasi Qo\'shoqvoy Hoji Qo\'qon xonligida davlat ishlarida ishlagan. Onasi Oydin og‘aja qizi Fazilatxon Qoshgʻarlik uyg\'ur zodagonlaridan edi.

Uning ikki akasi ikki ukasi va ikki singlisi bo\'lgan.

Dastlabki ta\'limni qishlog‘ida keyin esa Marg\'ilonda ta‘lim oladi. U yaxshi talim bilan vatanparvarlik ruhida tarbiyalangan edi.

1916-yilda Ukrainaga front ortiga mardikorlik uchun olib ketiladi va u yerdan qaytib kelib 1917-yil yozida Toshloqda norozilik namoyishiga boshchilik qiladi.

1920-yildan Istiqlolchillik harakatlarini boshlaydi va yangi ko‘rinishga olib keladi. Sharqiy Buxoroda 1920-yilda Anvar Posho, Ibrohimbek Laqay va Junaidxonlar bilan ittifoq tuzadi. 1920-yilda Samarqandda Turkiston Turk Islom Respublikasini tuzushadi va Konstitutsiya qabul qilinadi. Shermuhammadbek Boshliq etib saylanadi.

Lekin qizil armiya hujumiga uchragan Shermuhammadbek no iloj Farg\'ona vodiysiga qarorgohni ko\'chiradi.

Shermuhammadbek Madaminbekdan keyingi katta qorboshi edi.

Madaminbek va Anvar Posho o\'limidan so\'ng Istiqlolchillik harakati sustlashadi va Shermuhammadbek no iloj avval Sharqiy Buxoroga 1922-yil, keyin Afg\'onistonga 1923-yilda o\'tib ketadi ukasi Nurmuhammadbek bilan.

Afg\'onistonda bir muddat Turkistonlik muhojirlar bilan Vatanni ozod qilish armiyasi tuzishgan. 1929-yil Shermuhammadbek kichik qo\'shin bilan vaxsh daryosi orqali Sharqiy Buxoroga hujum qiladi lekin sovet aviatsiyasi bilan bombardimonga uchrab ortga qaytadi.

Ikkinchi jahon urushi davrida Afg\'oniston hukumati Shermuhammadbek va ukasi Nurmuhammadbekni qamoqda saqlab turadi. Turkistonda sovet rejimi to\'liq o\'rnatilgan va Afg\'oniston hukumati bosimi tufayli Pokistonga ketishga majbur bo\'ladi.

1951-1955-yillarda Shermuhammadbek va ukasi Pokistonni Peshvor shahrida Turkistonlik muhojirlarni Afg\'onistondan Turkiyaga siyosiy boshpana so\'rab Turkiyaga ketishiga yordam beradilar. 1111 kishini Turkiyaga jo\'natib yuboradilar.

1955-yillda Shermuhammadbek va ukasiham Turkiyaga jo\'nab ketadi. 1970-yil 10-martda Shermuhammadbek Turkiyaning Adana shahrida vafot etadi.

Shermuhammadbekni bugun avlodlari Turkiyani Adana shahri va AQShning Bostn shaharlarida yashaydi.

Adana shahrida G‘ozi Shermuhammadbekga atalgan haykalham mavjud.

https://t.me/Turakurgoniy

Sun'iy ong yordamida O‘zbekistondagi muammolar haqida ma'lumot va unga ishlangan rasm.

O‘zbekiston bir qator ijtimoiy, iqtisodiy va ekologik muammolarga duch kelmoqda. Quyida asosiy muammolar haqida qisqacha ma\'lumot keltirilgan:

1.Iqtisodiy muammolar

-Ishsizlik: Xususan, yoshlar o‘rtasida ish topish imkoniyati past. Ish o‘rinlarining yetishmasligi migratsiyani kuchaytiradi.

-Inflatsiya: O‘zbekistonda ba’zan yuqori inflyatsiya darajasi aholi turmush darajasiga salbiy ta’sir qiladi, bu esa narxlarning oshishiga olib keladi.

-Qishloq hududlaridagi qashshoqlik: Shaharlar va qishloqlar o‘rtasida iqtisodiy tafovutlar mavjud bo‘lib, qishloq aholisining aksariyati kambag‘allikda yashamoqda.

2.Ekologik muammolar

-Suv tanqisligi: Markaziy Osiyodagi suv resurslarining tanqisligi, xususan, Orol dengizining qurishi bilan bog‘liq ekologik ofatlar. Bu esa qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishiga salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda.

-Atrof-muhitning ifloslanishi: Toshkent kabi yirik shaharlar va sanoat markazlarida havo ifloslanishi jiddiy muammoga aylangan.

-Cho‘llanish: Yerlarning cho‘llanishi qishloq xo‘jaligi hududlarini kamaytiradi va bu oziq-ovqat yetishmovchiligiga olib kelishi mumkin.

3.Sog‘liqni saqlash va ta\'lim

-Sog‘liqni saqlash tizimi: Aholi zich joylashgan hududlarda tibbiy xizmatlar yetarlicha rivojlanmagan. Aholi o‘rtasida tibbiy yordamga ehtiyoj katta.

-Ta\'lim tizimi muammolari: Qishloq hududlarida maktablar yetarlicha ta’minlanmagan. Kadrlar malakasi, o‘quv resurslari yetishmasligi ko‘pincha ta\'lim sifati pasayishiga olib keladi.

4.Korruptsiya va byurokratiya Mamlakatda korruptsiya darajasi yuqoriligicha qolmoqda, bu esa iqtisodiy taraqqiyot va investitsiya jarayonlarini sekinlashtiradi. Davlat xizmatlarida byurokratik to‘siqlar ko‘p.

Bu muammolarni hal qilish uchun O‘zbekiston hukumati qator islohotlar va loyihalar amalga oshirmoqda, ammo ularning barchasi vaqt va izchil harakat talab qiladi.

https://t.me/Turakurgoniy

Ўзига ўт қўйгич аёлимиз бўлса, катталар нимадан қўрқади?

— Катталарга амал керак, Деҳқонқул! Сенинг аёлинг керак эмас! Катталарга мансаб керак!

Сенинг аёлинг катталарни газагига дори эмас! Аёллар ўз жонига қасд қила берса, катталарни

тинч қўймайди! Ишдан олади, партиядан ўчиради! Сенинг аёлингни деб, катталар мансабидан

айриладими? Айрилмайди, ўлсаям айрилмайди. Йўлини қилади... Тентакка чиқар, деб буюради.

Касалхонага қабул қилма, деб буюради. Бажармайин, мени ишдан ҳайдайди, партиядан

ўчиради. Катталар дастидан кун кўролмайман. Мен нима, мен бир дўхтир-да. Чин, қасам ичиб

эдим. Лекин туманга катталар хўжайин. Катталар гапи билан иш қилсам... аёлинг-ку, аёлинг...

бола-бақраларинг ҳам руҳий касалга чиқиб кетади. Онасида бор эди, дейди.. Авлоддан аждодга

ўтади, дейди. Шизофрения деган тамға ёмон тамға, Деҳқонқул. Шунинг учун, кел, сенга бир

акалик қилайин. Бир йўли бор. Бундай қиламиз: аёлинг ўзига ўт қўйганини фалокатга йўямиз.

Айтайлик, аёлинг газни ёқмоқчи бўлади. Газ бирдан лоп этиб, аёлингни енгига ёпишади.

— Газ? Бизда газ нима қилади?

— Газимиз бор, ана, Обшир қишлоғи адоғидан қувурда ўтиб ётибди.

— Қувурда ўтиб ётса, қайси бир мамлакатга ўтиб кетаяпти-да.

— Ишқилиб, газинг борми, бор-да. Шу газ бизники-да. Қайси бир мамлакатга кетса-да,

ишқилиб, бизнинг газимиз-да. Ҳеч бўлмаса, баллон газинг бордир?

— Ўтин бор, таппи бор.

— Хўп, уёғини қўя бер. Газинг бор, деб фараз қиламиз. Кейин... аёл киши эмасми, енгини

ўчириш ўрнига, қўрқиб қолади. Эсини йиғиб олгунича ўт ёқасига қараб ўрлайди. Дод деб

бақиради. Додини ҳеч ким эшитмайди. Сабаби, ҳамма далада бўлади-да... Бўлди, шу билан

катталар тинчийди-қолади. Катталар тинч — олам тинч!

Tog‘ay Murod. Otamdan Qolgan Dalalar.

O‘tgan asrning 80-yillari O‘zbekistonda ayollarning o‘ziga o‘t qo‘yishi ko‘payib ketgan edi. Matbuotda tarqalgan ma\'lumotlarga ko‘ra, O‘zbekistonda 1988 yilda 270 nafar, 1989 yilda esa 250 nafar xotin-qiz tirik gulxanga aylanadi. Zulm, og‘ir turmush, adolatsizlik va xo‘rlikka qarshi isyonga chog‘langan qiz-juvonlarning bu mash\'um qarorini oqlab bo‘lmaydi, albatta. Bunga o‘sha paytdagi ijtimoiy va siyosiy o‘zgarishlar, ayollarning og‘ir turmush tarzi sabab bo‘lgan. Qizig‘i, ba\'zi mualliflar bunga «o‘zbek ayoli shariat zug‘umidan qiynalib ketgani»ni sabab qilib ko‘rsatgan. Vaholanki, allaqachon sekulyarlashib bo‘lgan o‘zbek jamiyatida ayollarni qiynagan muammolar mutlaqo boshqacha edi.

Ayollar yonmoqda O‘zbekistonda,

Bu haqda yozilmas bizlar tomonda.

U qanday og‘riqdir, sho‘rlik gullarni

Olovga yo‘llagan, yoqqan gulxanni?

Mixail Dudin

Lovullaydi baxmal bolishlar

Quchog‘ida yonar kelinchak.

Atir isi to‘lgan xonada

Ayol jismi bo‘lar jizg‘anak.

https://t.me/Turakurgoniy