Маъмуржон Эшонхужаев

ЛАГЕР

Бир дўстим айтади:

“Германияда анча илгари фашистлар томонидан қурилган Заксенхаузен деб аталмиш концлагерни зиёрат қилдим. Бу концлагер унчалик машҳур эмас. Аммо биринчи ва Берлинга энг яқин ерда қурилган концлагерлардан. Бу концлагерни амалдорлар совуққонлик билан, худди аэропорт ёки завод қураётгандек дақиқ илмий лойиҳалар асосида қуришган. Лагернинг ўртасида кузатув минораси бор. У ердан бутун лагер кафтдек кўриниб туради. Қайси бурчакдан қанақанги тирик жон чиқиб қочишга уринса уни ўша ердан отиб ўлдиришган. Қамоқхона камералари ғайриоддий услубда қурилган. Краватлар худди китоб жавонига ўхшайди. Баландлиги ҳам узунлиги ҳам чекланган. Худди бир томони очиқ қутига ўхшаб кетади. Ҳар бир қутида учта асир жойлаштирилади. Иккинчи жаҳон уруши охирига етай деганида асирлар кўпайиб кетади. Битта қутига тўққизта асирни жойлаштиришади. Асирлар Германия ҳарбий кучларига қарашли заводларда ишлатилар эди. Асирлар босқичма-босқич шамоллаб ўлиши учун турли воситаларни ишлатишар эди. Асирлар кўпайиб кетганида ҳам овқатни кўпайтиришмади. Олдинги овқатни ҳаммага тақсимлаб беришар эди. Бу воситалар унчалик фойда бермагач асирларни заҳарли газ билан ўлдиришга қарор қилишди. Аввало асирлардан ишлашга кучи қолмасдан йиқилганларини, сўнгра заифларни, сўнгра аёллар ва болаларни, охирида кучлиларни газ билан ўлдирадиган хонага тиқишар эди. Улар асирларга уларни газ кемерасига олиб боришаётганларини айтишмас, ҳаммомга бораётганларини айтиб кийимларини ечишар эди. Сўнгра уларнинг қўлига қўриқчилар совун бериб махсус хонага киритишар, у ерда махсус ҳаммом қувурларига ўхшаш қувурлар бўлиб, олдин ундан сув тушар эди. Сўнгра эшикни беркитиб улар устига махсус заҳарли капсулаларни улоқтиришар эди. Бунда ишлатиладиган капсулалар аслида ҳашоротларни қириш учун ишлатилар эди.

Бундан энг кўп яҳудийлар, сўнгра совет иттифоқидан асир тушганлар ҳам алам чекишган. Буларнинг бари бутун дунёдаги архив ҳужжатларида сақланган ҳолда турибди.

Бугун биз бир нарсага ишора қилмоқчимиз. Фашистлар биласизми нега асирларга уларни қатл қилгани эмас, ҳаммомга олиб бораётганларини айтиб алдашар эди?! Билмасангиз билиб олинг, фашистлар асирлардан қўрқишар эди. Ҳа, оёқ-қўллари очликдан қалтираётган, оёғида зўрға турган асирлардан қўрқишар эди. Чунки асирлар заиф бўлишсада, уларнинг сони қўриқчи ва ходимлар сонидан анча кўп эди. Ҳатто уларнинг сони концлагердаги ўқлар сонидан ҳам кўп эди. Агар улар биргаликда қўзғалишса улардан баъзилари ўлган тақдирда ҳам кўпчилиги озод бўлиши ва концлагерни қўлга олиши мумкин эди.

1943 йил октябрь ойида шундай ҳам бўлди. Фашистларнинг Польшада жойлашган Собибор концлагеридаги бир қанча асирлар мақсадли равишда қўриқчиларга ҳужум қилиб 12 та қўриқчини ўлдиришди. Асирлардан ҳам кўпчилиги ҳалок бўлди. Аммо концлагердаги асирлардан 300 таси қочишга муваффақ бўлишди. Ўшанда Собибор концлагерида 600 та асир сақланар эди. Ҳатто уларнинг 60 таси урушдан кейин ҳам анча вақтгача ҳаёт кечирди.

Кейинги куни Германия ҳукумати бу хабар бошқа концлагерларга тарқалиб кетмаслиги учун Собибор концлагерини бузишга қарор қилди. Унинг ўрнига дарахтлар экилди. Бу воқеани тамоман унутилишини исташди.

Албатта ҳамма концлагерлардаги асирлар қўлидан бу каби ишлар келмас эди. Чунки бундай ҳолатда кўпчилик аввало ўлимни кўз ўнгига олиб келар эди. Ёрдамни эса фақат осмондан кутар эди...

Собибор концлагеридан қочишга муваффақ бўлганларда ҳаётга бўлган умид кучли эди. Улар шуни англашдики, бу ерда қолишса албатта ўлишади. Аммо курашсалар кимдир тирик қолиши мумкин....

Кураш эса золимларни қўрқитади. Чунки золимлар жуда ҳам оз. Уларнинг муруввати ҳам оз, аскарлари ҳам оз.

Сизни алдаганларида шуни эсланг. Улар ўзини одил ҳокимлар деганида шуни эсланг. Қачон эзилган, мазлум бўлган, мустамлака бўлган халқни кўрсангиз шуни эсланг...

Золим доимо мазлумни умидсизликда ушлаб туришга ҳаракат қилади. Чунки мазлумнинг ҳаракати уни қўрқитади. Аммо шуни билинг, золим мазлумнинг умидсизлигидан кўпроқ қўрқади...

Дўстим! Бу ҳеч қачон ёдингиздан чиқмасин!".

https://t.me/Abdulqodir_Polvonov

ЛАГЕР

Бир дўстим айтади:

“Германияда анча илгари фашистлар томонидан қурилган Заксенхаузен деб аталмиш концлагерни зиёрат қилдим. Бу концлагер унчалик машҳур эмас. Аммо биринчи ва Берлинга энг яқин ерда қурилган концлагерлардан. Бу концлагерни амалдорлар совуққонлик билан, худди аэропорт ёки завод қураётгандек дақиқ илмий лойиҳалар асосида қуришган. Лагернинг ўртасида кузатув минораси бор. У ердан бутун лагер кафтдек кўриниб туради. Қайси бурчакдан қанақанги тирик жон чиқиб қочишга уринса уни ўша ердан отиб ўлдиришган. Қамоқхона камералари ғайриоддий услубда қурилган. Краватлар худди китоб жавонига ўхшайди. Баландлиги ҳам узунлиги ҳам чекланган. Худди бир томони очиқ қутига ўхшаб кетади. Ҳар бир қутида учта асир жойлаштирилади. Иккинчи жаҳон уруши охирига етай деганида асирлар кўпайиб кетади. Битта қутига тўққизта асирни жойлаштиришади. Асирлар Германия ҳарбий кучларига қарашли заводларда ишлатилар эди. Асирлар босқичма-босқич шамоллаб ўлиши учун турли воситаларни ишлатишар эди. Асирлар кўпайиб кетганида ҳам овқатни кўпайтиришмади. Олдинги овқатни ҳаммага тақсимлаб беришар эди. Бу воситалар унчалик фойда бермагач асирларни заҳарли газ билан ўлдиришга қарор қилишди. Аввало асирлардан ишлашга кучи қолмасдан йиқилганларини, сўнгра заифларни, сўнгра аёллар ва болаларни, охирида кучлиларни газ билан ўлдирадиган хонага тиқишар эди. Улар асирларга уларни газ кемерасига олиб боришаётганларини айтишмас, ҳаммомга бораётганларини айтиб кийимларини ечишар эди. Сўнгра уларнинг қўлига қўриқчилар совун бериб махсус хонага киритишар, у ерда махсус ҳаммом қувурларига ўхшаш қувурлар бўлиб, олдин ундан сув тушар эди. Сўнгра эшикни беркитиб улар устига махсус заҳарли капсулаларни улоқтиришар эди. Бунда ишлатиладиган капсулалар аслида ҳашоротларни қириш учун ишлатилар эди.

Бундан энг кўп яҳудийлар, сўнгра совет иттифоқидан асир тушганлар ҳам алам чекишган. Буларнинг бари бутун дунёдаги архив ҳужжатларида сақланган ҳолда турибди.

Бугун биз бир нарсага ишора қилмоқчимиз. Фашистлар биласизми нега асирларга уларни қатл қилгани эмас, ҳаммомга олиб бораётганларини айтиб алдашар эди?! Билмасангиз билиб олинг, фашистлар асирлардан қўрқишар эди. Ҳа, оёқ-қўллари очликдан қалтираётган, оёғида зўрға турган асирлардан қўрқишар эди. Чунки асирлар заиф бўлишсада, уларнинг сони қўриқчи ва ходимлар сонидан анча кўп эди. Ҳатто уларнинг сони концлагердаги ўқлар сонидан ҳам кўп эди. Агар улар биргаликда қўзғалишса улардан баъзилари ўлган тақдирда ҳам кўпчилиги озод бўлиши ва концлагерни қўлга олиши мумкин эди.

1943 йил октябрь ойида шундай ҳам бўлди. Фашистларнинг Польшада жойлашган Собибор концлагеридаги бир қанча асирлар мақсадли равишда қўриқчиларга ҳужум қилиб 12 та қўриқчини ўлдиришди. Асирлардан ҳам кўпчилиги ҳалок бўлди. Аммо концлагердаги асирлардан 300 таси қочишга муваффақ бўлишди. Ўшанда Собибор концлагерида 600 та асир сақланар эди. Ҳатто уларнинг 60 таси урушдан кейин ҳам анча вақтгача ҳаёт кечирди.

Кейинги куни Германия ҳукумати бу хабар бошқа концлагерларга тарқалиб кетмаслиги учун Собибор концлагерини бузишга қарор қилди. Унинг ўрнига дарахтлар экилди. Бу воқеани тамоман унутилишини исташди.

Албатта ҳамма концлагерлардаги асирлар қўлидан бу каби ишлар келмас эди. Чунки бундай ҳолатда кўпчилик аввало ўлимни кўз ўнгига олиб келар эди. Ёрдамни эса фақат осмондан кутар эди...

Собибор концлагеридан қочишга муваффақ бўлганларда ҳаётга бўлган умид кучли эди. Улар шуни англашдики, бу ерда қолишса албатта ўлишади. Аммо курашсалар кимдир тирик қолиши мумкин....

Кураш эса золимларни қўрқитади. Чунки золимлар жуда ҳам оз. Уларнинг муруввати ҳам оз, аскарлари ҳам оз.

Сизни алдаганларида шуни эсланг. Улар ўзини одил ҳокимлар деганида шуни эсланг. Қачон эзилган, мазлум бўлган, мустамлака бўлган халқни кўрсангиз шуни эсланг...

Золим доимо мазлумни умидсизликда ушлаб туришга ҳаракат қилади. Чунки мазлумнинг ҳаракати уни қўрқитади. Аммо шуни билинг, золим мазлумнинг умидсизлигидан кўпроқ қўрқади...

Дўстим! Бу ҳеч қачон ёдингиздан чиқмасин!".

https://t.me/Abdulqodir_Polvonov

ЛАГЕР

Бир дўстим айтади:

“Германияда анча илгари фашистлар томонидан қурилган Заксенхаузен деб аталмиш концлагерни зиёрат қилдим. Бу концлагер унчалик машҳур эмас. Аммо биринчи ва Берлинга энг яқин ерда қурилган концлагерлардан. Бу концлагерни амалдорлар совуққонлик билан, худди аэропорт ёки завод қураётгандек дақиқ илмий лойиҳалар асосида қуришган. Лагернинг ўртасида кузатув минораси бор. У ердан бутун лагер кафтдек кўриниб туради. Қайси бурчакдан қанақанги тирик жон чиқиб қочишга уринса уни ўша ердан отиб ўлдиришган. Қамоқхона камералари ғайриоддий услубда қурилган. Краватлар худди китоб жавонига ўхшайди. Баландлиги ҳам узунлиги ҳам чекланган. Худди бир томони очиқ қутига ўхшаб кетади. Ҳар бир қутида учта асир жойлаштирилади. Иккинчи жаҳон уруши охирига етай деганида асирлар кўпайиб кетади. Битта қутига тўққизта асирни жойлаштиришади. Асирлар Германия ҳарбий кучларига қарашли заводларда ишлатилар эди. Асирлар босқичма-босқич шамоллаб ўлиши учун турли воситаларни ишлатишар эди. Асирлар кўпайиб кетганида ҳам овқатни кўпайтиришмади. Олдинги овқатни ҳаммага тақсимлаб беришар эди. Бу воситалар унчалик фойда бермагач асирларни заҳарли газ билан ўлдиришга қарор қилишди. Аввало асирлардан ишлашга кучи қолмасдан йиқилганларини, сўнгра заифларни, сўнгра аёллар ва болаларни, охирида кучлиларни газ билан ўлдирадиган хонага тиқишар эди. Улар асирларга уларни газ кемерасига олиб боришаётганларини айтишмас, ҳаммомга бораётганларини айтиб кийимларини ечишар эди. Сўнгра уларнинг қўлига қўриқчилар совун бериб махсус хонага киритишар, у ерда махсус ҳаммом қувурларига ўхшаш қувурлар бўлиб, олдин ундан сув тушар эди. Сўнгра эшикни беркитиб улар устига махсус заҳарли капсулаларни улоқтиришар эди. Бунда ишлатиладиган капсулалар аслида ҳашоротларни қириш учун ишлатилар эди.

Бундан энг кўп яҳудийлар, сўнгра совет иттифоқидан асир тушганлар ҳам алам чекишган. Буларнинг бари бутун дунёдаги архив ҳужжатларида сақланган ҳолда турибди.

Бугун биз бир нарсага ишора қилмоқчимиз. Фашистлар биласизми нега асирларга уларни қатл қилгани эмас, ҳаммомга олиб бораётганларини айтиб алдашар эди?! Билмасангиз билиб олинг, фашистлар асирлардан қўрқишар эди. Ҳа, оёқ-қўллари очликдан қалтираётган, оёғида зўрға турган асирлардан қўрқишар эди. Чунки асирлар заиф бўлишсада, уларнинг сони қўриқчи ва ходимлар сонидан анча кўп эди. Ҳатто уларнинг сони концлагердаги ўқлар сонидан ҳам кўп эди. Агар улар биргаликда қўзғалишса улардан баъзилари ўлган тақдирда ҳам кўпчилиги озод бўлиши ва концлагерни қўлга олиши мумкин эди.

1943 йил октябрь ойида шундай ҳам бўлди. Фашистларнинг Польшада жойлашган Собибор концлагеридаги бир қанча асирлар мақсадли равишда қўриқчиларга ҳужум қилиб 12 та қўриқчини ўлдиришди. Асирлардан ҳам кўпчилиги ҳалок бўлди. Аммо концлагердаги асирлардан 300 таси қочишга муваффақ бўлишди. Ўшанда Собибор концлагерида 600 та асир сақланар эди. Ҳатто уларнинг 60 таси урушдан кейин ҳам анча вақтгача ҳаёт кечирди.

Кейинги куни Германия ҳукумати бу хабар бошқа концлагерларга тарқалиб кетмаслиги учун Собибор концлагерини бузишга қарор қилди. Унинг ўрнига дарахтлар экилди. Бу воқеани тамоман унутилишини исташди.

Албатта ҳамма концлагерлардаги асирлар қўлидан бу каби ишлар келмас эди. Чунки бундай ҳолатда кўпчилик аввало ўлимни кўз ўнгига олиб келар эди. Ёрдамни эса фақат осмондан кутар эди...

Собибор концлагеридан қочишга муваффақ бўлганларда ҳаётга бўлган умид кучли эди. Улар шуни англашдики, бу ерда қолишса албатта ўлишади. Аммо курашсалар кимдир тирик қолиши мумкин....

Кураш эса золимларни қўрқитади. Чунки золимлар жуда ҳам оз. Уларнинг муруввати ҳам оз, аскарлари ҳам оз.

Сизни алдаганларида шуни эсланг. Улар ўзини одил ҳокимлар деганида шуни эсланг. Қачон эзилган, мазлум бўлган, мустамлака бўлган халқни кўрсангиз шуни эсланг...

Золим доимо мазлумни умидсизликда ушлаб туришга ҳаракат қилади. Чунки мазлумнинг ҳаракати уни қўрқитади. Аммо шуни билинг, золим мазлумнинг умидсизлигидан кўпроқ қўрқади...

Дўстим! Бу ҳеч қачон ёдингиздан чиқмасин!".

https://t.me/Abdulqodir_Polvonov