Muso yana chuqur o‘yga toldi. Masalan, insonning ko‘zi - ikki chuqurchaga mehr bilan joylashtirilgan ikki munchoqqa o‘xshaydi. Xo‘sh, qanday qilib bu munchoqlar atrofimizni bemalol ko‘ra oladi? Ko‘zlarni himoya qilib turadigan kipriklar, ko‘z qovoqlarni aytmaysizmi? Yana kamiga ikki himoyachi qosh ko‘zni tepadan kuzatib turibdi.
Egri-bugri ikki qulog‘imiz ham bor. Bosh chanog‘iga kirib ketgan ikki teshib, lekin shunday bir himoyaga egaki, ichkariga pashsha ham, chang ham kira olmaydi. Qanday qilib o‘sha quloq bilan ovozlarni hatto pichirlashlarni eshitamiz? Bu malaka va qudrat unga qanday berilgan? Mana shu quloq yordamida bir-birimizni bilan gaplashamiz, so‘zlarimizni tushunamiz.
Burun esa tamoman boshqa narsa. Suyak bilan go‘sht aralashmasi, ichi esa biz jirkanadigan suyuqlik bilan to‘la. Nafas yo‘llarimizga ta’sir ko‘rsatadigan, yaxshi-yomon hamma narsaning hidini bildiradigan o‘g‘zimizga solingan ovqatning nima ekanini darhol xabar beradigan ajoyibot.
Hali buyoqda og‘iz, til, tish va lablar turibdi... Gapirishimizga, ovqat yeyishimizga qulaylik yaratib beradigan vositalar, luqma jag‘ suyagimizga, tomog‘imizga borgunicha har biri o‘zining vazifasini qoyil qilib bajaradi. Hammasi aylanib kelib, miyaga bog‘lanadi. Sanab bo‘lmaydigan darajada chalkash, chigal, lekin aslida tartibli, aniq hisob-kitobli asablar to‘plami. Miya oddiygina yumshoq go‘sht yoki yog‘ parchasiga o‘xshaydi, lekin qiladigan ishlari aqlga sig‘maydi. Miya hamma mavjudotda bor, lekin hammasiniki boshqacha.
Qaysi birning eshitish qobiliyati insonnikidan kuchliroq bo‘lsa, ba’zilarida hid bilish tuyg‘usi ustun. Tuyg‘u va xususiyatlari ham insonni hayratga soladigan darajada kuchli. Har bir mavjudot miyasi bergan imkoniyatdan kelib chiqib, uya quradi, ovqat izlaydi, ko‘payadi, dushmanidan himoyalanadi, himoya choralarini ko‘radi, hidlaydi, ko‘radi, ovoz chiqaradi, baqiradi... Insonning qo‘lidan kelmaydigan ishlarni qila oladiganlari ham bor. Bunga eng zo‘r misol - ari bilan chumoli.
Biz tabiat qonuni deb, bularga e’tibor bermaymiz, lekin bu qudrat va ne’matlarni ularga bergan borliq haqida o‘ylab ham o‘tirmaymiz.
📖 Muqaddas azob
✍️ Rauf Jilasun
📚 Misbah nashriyoti
Muso yana chuqur o‘yga toldi. Masalan, insonning ko‘zi - ikki chuqurchaga mehr bilan joylashtirilgan ikki munchoqqa o‘xshaydi. Xo‘sh, qanday qilib bu munchoqlar atrofimizni bemalol ko‘ra oladi? Ko‘zlarni himoya qilib turadigan kipriklar, ko‘z qovoqlarni aytmaysizmi? Yana kamiga ikki himoyachi qosh ko‘zni tepadan kuzatib turibdi.
Egri-bugri ikki qulog‘imiz ham bor. Bosh chanog‘iga kirib ketgan ikki teshib, lekin shunday bir himoyaga egaki, ichkariga pashsha ham, chang ham kira olmaydi. Qanday qilib o‘sha quloq bilan ovozlarni hatto pichirlashlarni eshitamiz? Bu malaka va qudrat unga qanday berilgan? Mana shu quloq yordamida bir-birimizni bilan gaplashamiz, so‘zlarimizni tushunamiz.
Burun esa tamoman boshqa narsa. Suyak bilan go‘sht aralashmasi, ichi esa biz jirkanadigan suyuqlik bilan to‘la. Nafas yo‘llarimizga ta’sir ko‘rsatadigan, yaxshi-yomon hamma narsaning hidini bildiradigan o‘g‘zimizga solingan ovqatning nima ekanini darhol xabar beradigan ajoyibot.
Hali buyoqda og‘iz, til, tish va lablar turibdi... Gapirishimizga, ovqat yeyishimizga qulaylik yaratib beradigan vositalar, luqma jag‘ suyagimizga, tomog‘imizga borgunicha har biri o‘zining vazifasini qoyil qilib bajaradi. Hammasi aylanib kelib, miyaga bog‘lanadi. Sanab bo‘lmaydigan darajada chalkash, chigal, lekin aslida tartibli, aniq hisob-kitobli asablar to‘plami. Miya oddiygina yumshoq go‘sht yoki yog‘ parchasiga o‘xshaydi, lekin qiladigan ishlari aqlga sig‘maydi. Miya hamma mavjudotda bor, lekin hammasiniki boshqacha.
Qaysi birning eshitish qobiliyati insonnikidan kuchliroq bo‘lsa, ba’zilarida hid bilish tuyg‘usi ustun. Tuyg‘u va xususiyatlari ham insonni hayratga soladigan darajada kuchli. Har bir mavjudot miyasi bergan imkoniyatdan kelib chiqib, uya quradi, ovqat izlaydi, ko‘payadi, dushmanidan himoyalanadi, himoya choralarini ko‘radi, hidlaydi, ko‘radi, ovoz chiqaradi, baqiradi... Insonning qo‘lidan kelmaydigan ishlarni qila oladiganlari ham bor. Bunga eng zo‘r misol - ari bilan chumoli.
Biz tabiat qonuni deb, bularga e’tibor bermaymiz, lekin bu qudrat va ne’matlarni ularga bergan borliq haqida o‘ylab ham o‘tirmaymiz.
📖 Muqaddas azob
✍️ Rauf Jilasun
📚 Misbah nashriyoti
