📖Ka'baning ustiga chiqqan imom. Yoxud Imom Shomil haqida.📜
,, Oxirini oʻylagan qahramon boʻla olmas ".
Imom Shomil.
XIX asr boshlarida Rossiya imperiyasi oʻzining keng istilochilik yurishlarini boshladi. Dastlab uning chegaralari Sharqqa va Janubga qarab kengayib borayotgan edi. Shunday davrda navbat Shimoliy Kavkazga keldi. Ruslarning kengayib borayotgan chegarasi Dogʻiston va Checheniston hududlariga borib taqaldi. Bu yerlar Shimoliy Kavkaz deyiladi. Shimoliy Kavkaz xalqi ruslarga misli koʻrilmagan qaqshatqich zarba berdi. Ruslar bu yerlarni egallash uchun 30 yildan ortiq vaqt sarfladi.
Shimoliy Kavkaz xalqlariga milliy ozodlik kurashi uchun Imom Shomil boshchilik qildi. Imom Shomil Dogʻistonlik olim , Naqshbandiya tariqatidagi soʻfiy, qori va harbiy sarkarda edi. Imom Shomil baquvvat jussali , baland boʻyli ( 2 metr ) , oʻtkir nigohli inson edi. Uni koʻrgan odam undan hayiqib turardi.
Kavkaz xalqlari ruslarga jiddiy qarshilik koʻrsatdi. Jangda hatto ayollar ham qatnashardi...."Jang dahshatli edi. Ayollar qo‘lida qurol bilan jangda faol qatnashdilar. Rahm-shafqat haqida o‘ylash ham mumkin emas edi. Tog‘liklar aqldan ozganday askarlarimiz ustiga yopirilmoqda. Ular taslim bo‘lmasdan mardlarcha jang qildilar. Hatto, jarohat olgan tog‘lik arslondek olishmoqda. Ular taslim bo‘lish taklifiga miltiq o‘qlari va xanjar zarbalari bilan javob berishmoqda”.
Rus generali Milyutin Axulko.
Imom Shomilga ruslarga qarshi kurashish uchun Usmonlilar ham yordam berib turdi. Inglizlar ham oʻz manfaati yoʻlida Kavkazliklarni jangga chorlab turdi.
Imom Shomilni janglarda magʻlub qila olmagan ruslar hiyla ishlatish yoʻliga oʻtdi. Ular imomni sulh tuzish uchun uchrashuvga taklif qilishdi. Bunga ishongan Imom Shomil ruslar taklif qilgan yerga uchrashuvga sulh tuzish uchun bordilar. Shu yerda ular imomni qoʻlga oldi. Ruslar Imom Shomilni Sankt Peterburgga ( Rossiyaning oʻsha paytdagi poytaxti ) imperator Aleksandr II huzuriga yubordi. Imperator imomni iliq kutib oldi va mehmon qilish uchun dasturxonga taklif qildi. Imom Shomil va imperator Aleksandr II bilan dasturxon ustida suhbat boʻlib oʻtganidan soʻng podsho imomni Kaluga shahriga joʻnatib yuboradi. Bu yerda Imom Shomil 10 yil tutqunlikda boʻldi. Imom Shomil tutqunlikda saqlangan joy zindon emasdi. Asilzodalar yashaydigan qasr edi. 1869 yil fevralda Imom Shomil imperatordan Makkaga haj qilish uchun ruhsat soʻraydi. Ruhsat berilgach Imom toʻgʻri Istanbulga boradi. Istanbulda Imom Shomilni Usmonli sulolasining oʻsha vaqtdagi sultoni Abdulaziz I kutib oladi. Istanbulda sulton imomga Misr poshosi bilan munosabatlar sovuqlashib qolganidan shikoyat qiladi. Imom Shomil Istanbulda biroz turgach Misrga joʻnaydi. Misrda Imom Shomil Ismoil posho bilan uchrashadi va Sulton bilan ikklasini yarashtirib qoʻyadi. Ismoil Posho Imomni Suvaysh kanali ochilish marosimiga taklif qiladi va kanalni ochilish marosimida qatnashadi. Imom Shomil Misrdan soʻnga Makkaga ketadi. Makkada imomni Makka voliysi va minglab musulmonlar kutib oladi. Imom Shomilni Makkaga kelganini eshitgan yuz minglab musulmonlar imomni koʻrish Baytullohga keladi. Iloji qolmagan Makka amiri Imom Shomilni Ka'ba ustiga chiqaradi.
Imom Shomil toʻplangan musulmonlarga salomlar yoʻllab oʻsha mashxur soʻzini aytadi ,, Oxirini oʻylagan qahramon boʻla olmas " .
Imom Shomil Makkada haj ziyoratini ado qilib Madinaga tashrif buyuradi va oʻsha yerda 1871 yil fevralda olamdan oʻtadilar ( Alloh u kishining rahmatiga olsin ) . Qabrlari Madinada Jannat - ul Baqi qabristonida....
Manbalar:
©Piter Hopkirkning Katta oʻyin va Qalampir.uz dagi maqolalardan foydalanildi.
📖Ka'baning ustiga chiqqan imom. Yoxud Imom Shomil haqida.📜
,, Oxirini oʻylagan qahramon boʻla olmas ".
Imom Shomil.
XIX asr boshlarida Rossiya imperiyasi oʻzining keng istilochilik yurishlarini boshladi. Dastlab uning chegaralari Sharqqa va Janubga qarab kengayib borayotgan edi. Shunday davrda navbat Shimoliy Kavkazga keldi. Ruslarning kengayib borayotgan chegarasi Dogʻiston va Checheniston hududlariga borib taqaldi. Bu yerlar Shimoliy Kavkaz deyiladi. Shimoliy Kavkaz xalqi ruslarga misli koʻrilmagan qaqshatqich zarba berdi. Ruslar bu yerlarni egallash uchun 30 yildan ortiq vaqt sarfladi.
Shimoliy Kavkaz xalqlariga milliy ozodlik kurashi uchun Imom Shomil boshchilik qildi. Imom Shomil Dogʻistonlik olim , Naqshbandiya tariqatidagi soʻfiy, qori va harbiy sarkarda edi. Imom Shomil baquvvat jussali , baland boʻyli ( 2 metr ) , oʻtkir nigohli inson edi. Uni koʻrgan odam undan hayiqib turardi.
Kavkaz xalqlari ruslarga jiddiy qarshilik koʻrsatdi. Jangda hatto ayollar ham qatnashardi...."Jang dahshatli edi. Ayollar qo‘lida qurol bilan jangda faol qatnashdilar. Rahm-shafqat haqida o‘ylash ham mumkin emas edi. Tog‘liklar aqldan ozganday askarlarimiz ustiga yopirilmoqda. Ular taslim bo‘lmasdan mardlarcha jang qildilar. Hatto, jarohat olgan tog‘lik arslondek olishmoqda. Ular taslim bo‘lish taklifiga miltiq o‘qlari va xanjar zarbalari bilan javob berishmoqda”.
Rus generali Milyutin Axulko.
Imom Shomilga ruslarga qarshi kurashish uchun Usmonlilar ham yordam berib turdi. Inglizlar ham oʻz manfaati yoʻlida Kavkazliklarni jangga chorlab turdi.
Imom Shomilni janglarda magʻlub qila olmagan ruslar hiyla ishlatish yoʻliga oʻtdi. Ular imomni sulh tuzish uchun uchrashuvga taklif qilishdi. Bunga ishongan Imom Shomil ruslar taklif qilgan yerga uchrashuvga sulh tuzish uchun bordilar. Shu yerda ular imomni qoʻlga oldi. Ruslar Imom Shomilni Sankt Peterburgga ( Rossiyaning oʻsha paytdagi poytaxti ) imperator Aleksandr II huzuriga yubordi. Imperator imomni iliq kutib oldi va mehmon qilish uchun dasturxonga taklif qildi. Imom Shomil va imperator Aleksandr II bilan dasturxon ustida suhbat boʻlib oʻtganidan soʻng podsho imomni Kaluga shahriga joʻnatib yuboradi. Bu yerda Imom Shomil 10 yil tutqunlikda boʻldi. Imom Shomil tutqunlikda saqlangan joy zindon emasdi. Asilzodalar yashaydigan qasr edi. 1869 yil fevralda Imom Shomil imperatordan Makkaga haj qilish uchun ruhsat soʻraydi. Ruhsat berilgach Imom toʻgʻri Istanbulga boradi. Istanbulda Imom Shomilni Usmonli sulolasining oʻsha vaqtdagi sultoni Abdulaziz I kutib oladi. Istanbulda sulton imomga Misr poshosi bilan munosabatlar sovuqlashib qolganidan shikoyat qiladi. Imom Shomil Istanbulda biroz turgach Misrga joʻnaydi. Misrda Imom Shomil Ismoil posho bilan uchrashadi va Sulton bilan ikklasini yarashtirib qoʻyadi. Ismoil Posho Imomni Suvaysh kanali ochilish marosimiga taklif qiladi va kanalni ochilish marosimida qatnashadi. Imom Shomil Misrdan soʻnga Makkaga ketadi. Makkada imomni Makka voliysi va minglab musulmonlar kutib oladi. Imom Shomilni Makkaga kelganini eshitgan yuz minglab musulmonlar imomni koʻrish Baytullohga keladi. Iloji qolmagan Makka amiri Imom Shomilni Ka'ba ustiga chiqaradi.
Imom Shomil toʻplangan musulmonlarga salomlar yoʻllab oʻsha mashxur soʻzini aytadi ,, Oxirini oʻylagan qahramon boʻla olmas " .
Imom Shomil Makkada haj ziyoratini ado qilib Madinaga tashrif buyuradi va oʻsha yerda 1871 yil fevralda olamdan oʻtadilar ( Alloh u kishining rahmatiga olsin ) . Qabrlari Madinada Jannat - ul Baqi qabristonida....
Manbalar:
©Piter Hopkirkning Katta oʻyin va Qalampir.uz dagi maqolalardan foydalanildi.
1
4