ИЛМНИНГ ҲУЗУР БАХШ ЭТИШИ ҲИКМАТИ ВА ИЛМГА БОҒЛИҚ АЙРИМ ҲАҚИҚАТЛАР
Илм ҳузур ва лаззат манбаидир. Илмни ўрганиш, илм қалбга, ақлга кириб жойлашаётганини ҳис этиш инсонни ҳузурга кўмади. Ичидаги илмни билиш ҳам инсонни лаззатлантиради, шунингдек, чексиз илм ҳудудини кўриб, унга нисбатан очлик ва чанқоқлик туйиш ҳам ўзга бир завқни, қўрқув аралаш иштиёқни туғдиради.
Чунки илм инсонлар учун маърифат ва саодат йўлидир. Агар биз илмнинг лаззатини туймасайдик, илм ўрганмасдик. Илм ўрганмасак, жаҳолатда қолиб, разолатга ботардик. Шу боисдан ҳам Парвардигор илмни машаққатлар билан ўралган бир лаззат ва бир ҳузур эканлигини бизга билдирди. Биз эса лаззат ва ҳузурга ўч қилиб яратилганмиз.
Кўплаб инсонларни кузатиб амин бўлдимки, улар илмнинг лаззатига асир бўлиб қолганлар. Ҳолбуки, ундай бўлмаслик керак эди. Чунки илм лаззат учун эмас, балки икки алоҳида мақсад учун қўлга киритилади:
1. Амал қилиш, яъни инсон илмдан ҳаёти учун дастуриламал ўлароқ қўлланади, илм билан тўғри ва хатарсиз яшайди.
2. Илмни ўргатиш, яъни инсон ўзида ҳосил бўлган илмни ўзидан кейингиларга етказишга масъулдир.
Илмнинг ҳаммаси ҳам фойда келтирмайди. Ҳамиша ҳам илмнинг зиёдаси инсонни бахтли қилмайди. Айрим илмлар борки, улар инсонларга зиён етказади. Гоҳида илми ошиб-тошиб кетганлар илм сабабли ҳалокатга учраб қоладилар.
Ёшларнинг ҳеч нарсани фарқига бормай ҳамма илмларни ўрганишлари, ўзларидаги эрудиция, феълларидаги тийиқсиз истакларга таслим бўлиб турли соҳаларга уринишлари бесамар тугайдиган ҳаракатдир. Чунки бу ишлар натижасида уларда на илм ҳосил бўлади, на ҳикмат. Аксинча, айрим соҳаларни чала-чулпа билганлари қолади, холос. Чунки ёшлар аксар ҳолларда камолот ва нафс тарбияси учун эмас, шон-шуҳрат талабида илмга қизиқадилар.
Илм олишнинг осонлашуви уни қадрсизлантирди. Жавонлар ўқилмаган китоблар билан тўлди. Олимлар ҳаёт аччиқлари ва машаққатлари билан тўплаган илм жавоҳирлари интернет деб аталган майдонга сочиб юборилди ва оёқлар остида қолиб кетди. Айримлар бу жавҳарлардан бир-иккитасини олиб жаҳолатларини зиёда қилмоқдалар. Чунки тугал бўлмаган илм инсонни жаҳли мураккабга мубтало айлайди. Жаҳли мураккаб ҳеч нарсани билмаган ҳолда олимликни даъво қилиш, ҳеч кимни тан олмаслик ва такаббурликка қул бўлмоқдир. Бунинг оқибати фақат надомат бўлғай. Аллоҳ сақласин!
Зарурий ва фойдали илмларни керакли миқдорда ўрганиш ҳамда уларни йўқотмасдан ҳифзда сақлаб туриш, амал қилиш ва кейингиларга етказиш малакаси фақат комил устозлар назоратида эришиладиган нодир ва улуғ саодатдир.
Роббим, бизни бу саодат билан ризқлантир!
01.01.2024.
Акром МАЛИК
@zehniyat
ИЛМНИНГ ҲУЗУР БАХШ ЭТИШИ ҲИКМАТИ ВА ИЛМГА БОҒЛИҚ АЙРИМ ҲАҚИҚАТЛАР
Илм ҳузур ва лаззат манбаидир. Илмни ўрганиш, илм қалбга, ақлга кириб жойлашаётганини ҳис этиш инсонни ҳузурга кўмади. Ичидаги илмни билиш ҳам инсонни лаззатлантиради, шунингдек, чексиз илм ҳудудини кўриб, унга нисбатан очлик ва чанқоқлик туйиш ҳам ўзга бир завқни, қўрқув аралаш иштиёқни туғдиради.
Чунки илм инсонлар учун маърифат ва саодат йўлидир. Агар биз илмнинг лаззатини туймасайдик, илм ўрганмасдик. Илм ўрганмасак, жаҳолатда қолиб, разолатга ботардик. Шу боисдан ҳам Парвардигор илмни машаққатлар билан ўралган бир лаззат ва бир ҳузур эканлигини бизга билдирди. Биз эса лаззат ва ҳузурга ўч қилиб яратилганмиз.
Кўплаб инсонларни кузатиб амин бўлдимки, улар илмнинг лаззатига асир бўлиб қолганлар. Ҳолбуки, ундай бўлмаслик керак эди. Чунки илм лаззат учун эмас, балки икки алоҳида мақсад учун қўлга киритилади:
1. Амал қилиш, яъни инсон илмдан ҳаёти учун дастуриламал ўлароқ қўлланади, илм билан тўғри ва хатарсиз яшайди.
2. Илмни ўргатиш, яъни инсон ўзида ҳосил бўлган илмни ўзидан кейингиларга етказишга масъулдир.
Илмнинг ҳаммаси ҳам фойда келтирмайди. Ҳамиша ҳам илмнинг зиёдаси инсонни бахтли қилмайди. Айрим илмлар борки, улар инсонларга зиён етказади. Гоҳида илми ошиб-тошиб кетганлар илм сабабли ҳалокатга учраб қоладилар.
Ёшларнинг ҳеч нарсани фарқига бормай ҳамма илмларни ўрганишлари, ўзларидаги эрудиция, феълларидаги тийиқсиз истакларга таслим бўлиб турли соҳаларга уринишлари бесамар тугайдиган ҳаракатдир. Чунки бу ишлар натижасида уларда на илм ҳосил бўлади, на ҳикмат. Аксинча, айрим соҳаларни чала-чулпа билганлари қолади, холос. Чунки ёшлар аксар ҳолларда камолот ва нафс тарбияси учун эмас, шон-шуҳрат талабида илмга қизиқадилар.
Илм олишнинг осонлашуви уни қадрсизлантирди. Жавонлар ўқилмаган китоблар билан тўлди. Олимлар ҳаёт аччиқлари ва машаққатлари билан тўплаган илм жавоҳирлари интернет деб аталган майдонга сочиб юборилди ва оёқлар остида қолиб кетди. Айримлар бу жавҳарлардан бир-иккитасини олиб жаҳолатларини зиёда қилмоқдалар. Чунки тугал бўлмаган илм инсонни жаҳли мураккабга мубтало айлайди. Жаҳли мураккаб ҳеч нарсани билмаган ҳолда олимликни даъво қилиш, ҳеч кимни тан олмаслик ва такаббурликка қул бўлмоқдир. Бунинг оқибати фақат надомат бўлғай. Аллоҳ сақласин!
Зарурий ва фойдали илмларни керакли миқдорда ўрганиш ҳамда уларни йўқотмасдан ҳифзда сақлаб туриш, амал қилиш ва кейингиларга етказиш малакаси фақат комил устозлар назоратида эришиладиган нодир ва улуғ саодатдир.
Роббим, бизни бу саодат билан ризқлантир!
Акром МАЛИК
@zehniyat
1
1
Comment
Share
Send as a message
Share on my page
Share in the group